Razne bolesti su oduvijek pratile čovjeka i bile dio njegovog svakodnevnog života. Ali, uvijek je postojala čovjekova želja i potreba da se bori i izliječi od njih. Počeo je on, tako, da traga za ljekovima, prvo u prirodi, o čemu svjedoče razni pisani tragovi. Pronalazio ih je, najčešće u biljkama, njihovoj kori, sjemenkama, plodovima... i zapisivao ono što je bolesnima pomagalo da ozdrave. Tako su nastajali recepti, od mnoštva recepata knjige. Takve knjige nazvaše - ljekaruše.

Ljekaruše su, dakle, rukopisne knjige, sastavljene od narodnih recepata protiv bolesti, savjeta za liječenje ljudi i životinja, kao i uputstava kako se prave pojedini ljekovi. Nastale su spajanjem više takvih zapisa u jednu cjelinu - knjigu.

Najstarije ljekaruše potiču iz ranog srednjeg vijeka, a najviše ih je sačuvano iz 19. vijeka. Većina sačuvanih je prepisana. Prepisivane su, najčešće, u manastirima i crkvama.

Po nepisanom pravilu, u ljekarušama, u velikom broju slučajeva, receptima za liječenje predhode molitve svecima za oboljele. Karakteriše ih i lijepi rukopis prepisivača ili autora recepata. U nekim ljekarušama uočavamo različite rukopise, što znači da ih je pisalo više narodnih „ljekara“. Najčešći su zapisi za liječenje: ušobolje, glavobolje, groznice, nesanice, grudobolje, stomačnih tegoba, bolova u kostima...

Ljekaruše Nacionalne biblioteke Crne Gore „Đurđe Crnojević“ se nalaze u fondu Zbirke stare i rijetke knjige. Nabavljene su kupovinom 1970-tih godina 20. vijeka.

Tri ljekaruše iz Projekta „Melem na ranu - stare ljekaruše NBCG“ pisane su više nego jednom rukom. To su prepisi iz sredine 19. vijeka što govori da su originalni zapisi stariji. Uglavnom su pisane crkvenoslovenskim jezikom, osim treće knjige gdje je na posljednjoj strani zapisana godina 1850. i mjesec februar. S obzirom na varijacije narodnog i crkvenog govora koje su u njoj očigledne, može se pretpostaviti da je prepisana u nekome od seoskih manastira, odnosno crkava. Pored toga, u njoj je priličan broj narodnih ljekova koji su se koristili gotovo dva vijeka i njihova namjena odgovara tom periodu.

U digitalnom izdanju, tri ljekaruše se pojavljuju u tri oblika: kao slike u visokoj rezoluciji, te kao raščitan i preveden pretraživi tekst.

Istorijsko istraživanje za ovaj projekat provela je Slavica Glendža, bibliotekar savjetnik u Nacionalnoj biblioteci. Tekstove je sa crkvenoslovenskog prevela i transliteraciju u savremeno pismo uradila Teodora Kovačević, profesor jezika i književnosti.